Dünya’da ve Türkiye’ Doğalgaz / Rezervi, Tüketimi, Dağılımı

Taşınması, işlenmesi ve stoklanması kolay olan doğalgazın yaygın kullanıma girişi 1790’da İngiltere’de olmuştur. Boru hattı taşımacılığının uygulamaya konulmasıyla 1920’lerde artan doğalgaz kullanımı 2. Dünya savaşından sonra daha da gelişmiştir. Enerji üretim sektöründe doğalgazın ilk kullanımı ise Amerika’da olmuştur.

Doğalgaz 1950’li yıllarda Dünya toplam enerji tüketiminin %10’undan daha az bir kısmını karşılar durumdaydı. Günümüzde ise Dünya enerji tüketiminin %24’ü doğalgazla karşılanmaktadır.

Doğalgazın dünya birincil enerji tüketiminde en hızlı büyüyen bileşen olmaya devam edeceği düşünülmektedir. Gaz kullanımının 1997 ile 2020 yılları arasında iki kattan fazla artarak toplam enerji tüketimindeki payının %24’ten %29’a çıkacağı tahmin edilmektedir.

Rezerv açısından doğalgaz teknolojinin ilerlemesi ve kaynak aramaya önem verilmesi sayesinde geçmişten günümüze büyük bir oranda artmıştır. 1991 yılında 124.5 trilyon m3 olan toplam rezerv miktarı günümüzde 193.5 trilyon m3’dür. Bu rezervin büyük bir kısmı Asya ve Ortadoğu da bulunmaktadır. Rusya en büyük miktara sahiptir.


Dünya’da 2017 yılında toplam doğal gaz üretimi 3,68 trilyon m3 olarak gerçekleşmiştir. Üretici ülkelerin başında İran, Rusya, Norveç, ABD, Çin ve Suudi Arabistan gelmektedir.

2018 yılında toplam doğalgaz tüketimi 3.670 trilyon m3 olmuştur. Tüketim başlıca ABD Rusya ve İran ülkelerindendir.


Türkiye’de Doğalgaz

Doğal gaz ülkemizde 1970’li yıllarda kullanılmaya başlanmış, ancak yerli üretimin tüketimi karşılamakta yetersiz kalması sebebiyle ithal etmeye başlanmıştır. İlk olarak Rusya’yla 1986 yılında 6 milyar m3 miktarında ilk alım anlaşması imzalanmıştır. Ardından, artan tüketim miktarının karşılanabilmesi amacıyla sırasıyla Rusya (İlave Batı Hattı), İran ve Rusya (Mavi Akım Hattı)’dan doğal gaz alımına devam edilmiştir. 12.03.2001 tarihinde imzalanan alım anlaşması kapsamında 2007 yılından itibaren Azerbaycan’dan da doğal gaz alımına başlanmıştır. Böylece mevcut durum itibariyle Türkiye, 3 farklı ülkeden uzun dönemli doğal gaz alım anlaşmaları kapsamında boru hatlarıyla doğal gaz ithalatı gerçekleştirmektedir.

2017 yılı ulusal doğal gaz tüketim miktarı 53.857.136.920,39 Sm3 olarak gerçekleşmiştir. Ulusal doğal gaz tüketiminin sektörel dağılımı yüzde olarak hesaplandığında; konut tüketimi %25,09, elektrik üretimi için tüketim %38,13 ve sanayi tüketimi %24,83 olarak gerçekleştiği görülmektedir.






Son 10 yılda toplam 210 ilçeye doğalgaz arzı sağlanırken, 2017  yılında 101 ilçe ve beldeye doğalgaz arzı sağlanmıştır.

2017 yıl sonu itibariyle Türkiye’de 78 il, 426 ilçe ve beldede doğalgaz kullanılmaktadır.